Na czym polega terapia pacjentów uzależnionych od alkoholu?
Alkoholizm jest chorobą „demokratyczną”, ponieważ narażony na nią jest każdy, kto eksperymentuje z alkoholem, bez względu na wiek, płeć, wykształcenie czy status społeczny.
Zazwyczaj większość uzależnionych początkowo nie chce podjąć leczenia i neguje fakt swojego uzależnienia.
To negatywne i obronne nastawienie kojarzy się choremu z koniecznością rozstania z alkoholem, co z kolei rysuje perspektywę pozostania w cierpieniu bez możliwości jego uśmierzenia za pośrednictwem alkoholu.
Głównym problemem osoby uzależnionej podejmującej leczenie nie jest to, jak rzucić picie, tylko jak wytrwać bez alkoholu.
Rzadkie są przypadki, gdy osobę uzależnioną do podjęcia terapii skłania wewnętrzna motywacja, gdyż nie ma ona świadomości rozmiarów swojego problemu. Mechanizmy obronne uzależnienia utrudniają bądź uniemożliwiają osobie uzależnionej realistyczną ocenę sytuacji i przyznanie się do choroby. Należy pamiętać, że zaprzeczenie chorobie nie wynika ze złej woli, lecz stanowi efekt procesu chorobowego.
Decyzja o leczeniu jest najczęściej wymuszona – stanem zdrowia oraz presją najbliższych i przełożonych. Sprzyja jej też kryzys, który może przybrać postać nagromadzenia nieprzyjemnych okoliczności na tyle poważnych i dolegliwych, że mogą motywować osobę uzależnioną do szukania wsparcia.
Pomoc osobom pijącym nie polega na łagodzeniu przykrych konsekwencji picia, lecz pozwoleniu na ponoszenie wszelkich konsekwencji „pijanych zachowań”.
Dlatego bardzo istotne jest wspieranie osoby podejmującej leczenie, motywowanie jej do kontynuowania leczenia na każdym etapie oraz kształtowanie perspektyw na lepsze, trzeźwe życie.
Celem motywacji do rozpoczęcia terapii uzależnień jest przekazanie choremu wiedzy na temat problemów związanych z alkoholem, wytworzenie w nim gotowości do podjęcia zmian w życiu i rozpoczęcia leczenia, a także odbudowanie poczucia własnej wartości i szacunku do samego siebie.
Program zdrowienia powinien być zindywidualizowany, a cel leczenia – zgodny z celem uzależnionego pacjenta. Prawidłowo prowadzona terapia powinna być realizowana zgodnie z przygotowanym przez terapeutę, uzgodnionym z pacjentem, a także na bieżąco aktualizowanym i weryfikowanym indywidualnym programem (planem) terapii uzależnienia. Ważne by uwzględnić w niej istnienie różnic indywidualnych istniejących między pacjentami, ich potrzeb, osobistych problemów i zasobów .
Psychoterapia stanowi podstawę leczenia uzależnienia od alkoholu.
Choć istnieje wiele różnych orientacji teoretycznych psychoterapii, to jednak większość bazuje na schemacie pogłębiania wiedzy o uzależnieniu i utrzymaniu całkowitej abstynencji jako jedynej drogi do zdrowienia, na nabyciu umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających abstynencji (np. treningi asertywności, odmawiania picia), na uświadomieniu sobie problemów, które doprowadziły do rozwoju choroby, a także na wypracowaniu nowego funkcjonowania bez alkoholu jako niezbędnego atrybutu życia.
Psychoterapia osób uzależnionych od alkoholu jest procesem dość żmudnym i skomplikowanym, którego celem są głębokie i możliwie trwałe zmiany.
Zmiany te dotyczą przekonań, relacji z światem zewnętrznym, sposobów przeżywania, reagowania i myślenia, a także postaw pacjenta względem życia, siebie, innych ludzi i swego nałogu.
W Polsce terapia osób uzależnionych od alkoholu odbywa się w publicznych bądź niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej i jest bezpłatne również dla osób nieobjętych ubezpieczeniem.
Drogi Alkoholiku, pamiętaj że zdrowienie to przedsięwzięcie zamierzone na całe życie!
Nie ma pewności co do jego powodzenia, stąd bardzo istotne jest szukanie źródeł stałego wsparcia, także po zakończeniu terapii.
Dlatego grupy samopomocowe cieszą się w Polsce dość dużą popularnością. Grupy Anonimowych Alkoholików, kluby abstynenta, które kładą duży nacisk na wypracowanie sposobów radzenia sobie z problemami towarzyszącymi trzeźwieniu oraz alternatywnych do picia alkoholu sposobów spędzania czasu (np. życie rodzinne, planowanie spędzania wolnego czasu). Część z nich bazuje na poradniach odwykowych, część pozostaje poza jakimikolwiek formalnymi strukturami. Ich zaletą jest anonimowość, brak restryktywności oraz akcentowanie potrzeby samodyscypliny.
Potraktowanie niepicia nie jako nakazu (tak jak to bywa w początkowym okresie trzeźwienia), lecz jako nowej, wewnętrznej potrzeby mobilizuje do dalszej dbałości o zdrowie.
Takie podejście do choroby i procesu zdrowienia pozwala na stwierdzenie, że osoba uzależniona nie musi do końca swojego życia czuć się chorym, pomimo faktu, że jej choroba jest nieuleczalna i trwa do końca życia .
Dlatego na trzeźwienie i zdrowienie należy spojrzeć jak na proces, który powinien trwać do końca życia i prowadzić do poprawy jego jakości.
Warunkiem tego jest nie tylko abstynencja i poznanie mechanizmów choroby, lecz także intensywna praca nad sobą.
Podczas gdy abstynencja jest po prostu powstrzymywaniem się od picia, to trzeźwienie jest kształtowaniem określonego sposobu na życie.
Oznacza uwolnienie się od nałogowych schematów myślenia, odczuwania czy działania w kontakcie ze sobą i otaczającą rzeczywistością. Jest uznaniem i zaakceptowaniem swojej choroby i wynikających z niej ograniczeń. Nie polega na nieustającym poczuciu wyrzeczenia, lecz stanowi szansę na wartościowe, pełne i satysfakcjonujące życie !!
